Cukrzyca ciążowa (GDM) dotyczy ok 2-15% ciężarnych kobiet i obok niedokrwistości, gestozy i nadciśnienia tętniczego jest jednym z najcięższych i najczęstszych powikłań w czasie ciąży. Przyczyny jej występowania nie są w pełni znane ale przyjmuje się, że jednym z głównych czynników ryzyka jest insulinooporność.

PRZYCZYNY CUKRZYCY CIĘŻARNYCH

Insulinooporność czyli obniżona wrażliwość tkanek na działanie insuliny, w ciąży występuje „fizjologiczne” i wynika z antagonistycznego w stosunku do insuliny działania hormonów takich jak estrogeny, progesteron, prolaktyna i hormon wzrostu. Ich stężenie w czasie ciąży wzrasta. W wyniku zawirowań hormonalnych może pojawić się cukrzyca.
Kolejną przyczyną jest insulinooporność wynikająca z nadmiernej masy ciała. I nie chodzi tutaj o zdrowy i naturalny przyrost masy ciała w ciąży, tylko o nadwagę i otyłość, która była przed ciążą lub pojawiła się w wyniku nadmiernego spożycia kalorii i braku aktywności fizycznej w czasie ciąży.

Nadmiar tkanki tłuszczowej zwiększa ryzyko pojawienia się insulinooporności a Insulinooporność zwiększa ryzyko występowania cukrzycy ciążowej.
Jest jeszcze kilka innych czynników, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy w ciąży, co również pośrednio lub bezpośrednio wiąże się z insulinoopornoscią.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI CUKRZYCY CIĘŻARNYCH

• Wiek matki powyżej 35 roku życia
• Otyłość lub nadwaga przed zajściem w ciążę
• Zaburzenia tolerancji glukozy, insulinooporność, cukrzyca, inne zaburzenia metaboliczne w wywiadzie,
• Cukrzyca w rodzinie,
• Cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży,
• Poronienia,
• Narodziny dziecka powyżej 4kg,
• Niewyjaśnione zgony okołoporodowe lub wewnątrzmaciczne,
• PCOS,
• Nadciśnienie tętnicze.

Cukrzyca ciążowa może także występować u kobiet u których nie występują żadne z powyższych czynników ryzyka. Przyczyną mogą być jedynie zmiany hormonalne zachodzące w czasie ciąży. W niektórych przypadkach przyczyna nie jest do końca znana.

POWIKŁANIA CUKRZYCY CIĘŻARNYCH

Cukrzyca ciążowa stanowi duże zagrożenie dla zdrowia matki i dziecka, dlatego wcześnie wykryta umożliwia wprowadzenie odpowiedniego leczenia i kontrolę jej przebiegu. Odpowiednio monitorowana i leczona zwiększa szansę na szczęśliwe rozwiązanie i narodziny zdrowego dziecka.
Nieleczona cukrzyca ciążowa, zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, stanu przedrzucawkowego, poronienia, zakażenia dróg moczowych, sromu i pochwy, przedwczesnego porodu. U noworodków natomiast występuje makrosomia (w wyniku hiperglikemii matki). Dzieci matek, które chorowały na cukrzyce ciążową częściej w przyszłości zmagają się z otyłością, cukrzycą, chorobami i zaburzeniami metabolicznymi.

JAK ZDIAGNOZOWAĆ CUKRZYCĘ CIĘŻARNYCH?

Każda kobieta w ciąży musi wykonać badanie w kierunku diagnostyki cukrzycy. Lekarz ginekolog zleca dobrze nam, insulinoopornym znany test obciążenia glukozą (OGTT). Test wykonuje się między 24 a 28 tygodniem ciąży. Niekiedy, jeśli są ku temu powody, lekarz może zlecić wykonanie badania już w pierwszym trymestrze ciąży i zdiagnozować cukrzyce wcześniej. Jednak nie są to rutynowe działania.
W ciąży podczas testu obciążenia glukozą, oznaczamy glukozę na czczo, następnie po 1 godzinie i 2 godzinach od „obciążenia glukozą” czyli od wypicia roztworu 75g glukozy. Co ważne, w ciąży nie musimy oznaczać poziomu insuliny, tak jak robimy to w diagnostyce insulinooporności.
Wynik insuliny oznaczony w ciąży może nie wyjść miarodajny, właśnie z tego powodu, że insulinooporność w ciąży jest normalnym stanem i wynika z działania hormonów antagonistycznych w stosunku do insuliny.

SPRAWDŹ JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO TESTU OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ (OGTT) KLIK

Normy glukozy dla ciężarnych (od 2014r, dla 75g glukozy):
Na czczo: do 92 mg/dl
Po 1h: do 180 mg/dl
Po 2h: do 153 mg/dl

Jeśli normy są przekroczone diagnozuje się cukrzycę ciążową.

JAK LECZYĆ CUKRZYCĘ CIĘŻARNYCH?

Najczęściej ciężarne z cukrzycą leczone są insuliną. Zdarzają się też przypadki kiedy wyniki są na tyle niskie (ale poza normą), że ciężarnej udaje się kontrolować poziom glikemii dzięki samej diety i aktywności fizycznej. Decyzja należy jednak tylko i wyłącznie do lekarza. Nie wolno odstawiać insuliny na własną rękę!
Za granicą leczy się ciężarne oczywiście metforminą, co byłoby najkorzystniejsze także u nas, szczególnie u ciężarnych z nadwagą, otyłością i insulinoopornością sprzed ciąży. Jednak póki co, nie ma takich rekomendacji w Polsce.

CZY MOŻEMY UCHRONIĆ SIĘ PRZED CUKRZYCĄ W CIĄŻY?

Jeśli chorujesz na insulinooporność i planujesz ciążę lub jesteś w ciąży, to musisz wiedzieć, że ryzyko rozwoju cukrzycy jest u ciebie większe. Co nie oznacza, że na pewno pojawi się u ciebie cukrzyca. Możesz na kilka sposobów zmniejszyć ryzyko wystąpienia jej u siebie:

ZDROWIE PRZED CIĄŻĄ

Jeśli planujesz ciążę, zadbaj o swoje zdrowie jak najwcześniej. To jaki styl życia prowadzisz ma wpływ nie tylko na przebieg ciąży i twoje samopoczucie ale również na zdrowie twojego dziecka (poczytaj o „programowaniu metabolicznym”!). Zdrowa dieta, aktywność fizyczna, eliminacja stresu, używek, zdrowy sen to tylko kilka elementów o które powinnaś zadbać.

MASA CIAŁA

Redukcja masy ciała. Jeśli masz nadwagę lub otyłość, to każdy spadek kilogramów może zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy a także innych powikłań i problemów w czasie ciąży. Prawidłowa masa ciała u matki zmniejsza też ryzyko otyłości i insulinooporności u dziecka (ponownie odnoszę się do „programowania metabolicznego”).

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

Jeśli nie masz przeciwwskazań, bądź aktywna w ciąży. Skonsultuj z lekarzem jaka aktywność będzie dla ciebie najlepsza. Spacery, aqua aerobik, fitness dla kobiet w ciąży, nordic walking, gimnastyka dla ciężarnych, pilates pregnant, joga dla kobiet w ciąży itp to zwykle najlepsze propozycje. Kobiety, które były aktywne przed ciążą, często nie muszą drastycznie zmieniać swoich wcześniejszych treningów. Stąd też często możemy spotkać biegające ciężarne 🙂 Jednak nigdy nie rób tego bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem!

BADANIA

„Napraw” swoją insulinooporność. Jeśli planujesz zajść w ciążę, zadbaj najpierw o swoje wyniki badań. Dzięki skutecznemu leczeniu możesz wyrównać poziom insuliny i glukozy i poprawić inne parametry krwi. Wiele kobiet ma trudności z zajściem w ciążę, co wynika często z nieskutecznie leczonej insulinooporności lub nie zdiagnozowanych innych chorób np. PCOS czy niedoczynności tarczycy. Zrób dokładne badania i skup się na poprawie ich wyników. Gdy uda ci się je ustabilizować, szansa na zdrową ciążę wzrasta.

ZDROWIE PARTNERA

Wyślij na badania partnera! Zwykle to my, kobiety koncentrujemy się na swoim zdrowiu jeśli w grę wchodzi ciąża. Nic dziwnego, w końcu to my nosimy w sobie dziecko a później je rodzimy. Jednak stan zdrowia partnera nie jest tu obojętny! W końcu dziecko to także jego geny! Styl życia twojego partnera ma wpływ na stan jego plemników. Partner także powinien zrobić badania i zadbać o zdrowy styl życia. Szczególnie gdy Wasze starania się wydłużają w czasie lub doszło do poronienia. Pamiętaj, że nie zawsze problem leży (tylko) po twojej stronie!

METFORMINA

Temat na osobny tekst (możecie poczytać artykuły o metformine w ciąży na blogu naszej Fundacji www.insulinoopornosc.com tu, tu, tu, tu ). Mimo, że nie ma oficjalnych zaleceń (w Polsce!) do stosowania metforminy w czasie ciąży, to istnieje wiele badań które potwierdzają bezpieczeństwo przy stosowaniu jej w ciąży. Poza tym że nie szkodzi ona ani matce ani dziecku, wykazuje szereg korzyści. M.in. Zmniejsza ryzyko występowania cukrzycy ciążowej u kobiet z wcześniejszymi zaburzeniami metabolicznymi w tym z insulinoopornoscią, pozwala kontrolować masę ciała w ciąży, zmniejsza ryzyko nadwagi i otyłości u matki i dziecka, zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy i chorób metabolicznych u dziecka oraz ryzyko poronienia u kobiet z PCOS i insulinoopornością. Można stosować ją przez cały okres ciąży.

Co ważne: stosowanie metforminy w ciąży dotyczy kobiet, które stosowały ją przed zajściem w ciążę. Nie wprowadza jej się (raczej) u kobiet które dopiero w ciążę zaszły. Efekt ochronny przed poronieniem, występuje u kobiet które kontynuują leczenie metforminą a nie wprowadzają ją na samym początku ciąży.

DIETA W CIĄŻY

Jeśli już jesteś w ciąży, to jak się odżywiasz, ma wpływ na poziom glukozy. Staraj się jeść przede wszystkim zdrowo. Unikaj przetworzonej żywności, słodyczy, kolorowych napojów i soków. Jedz dużo warzyw, roślin strączkowych, owoców, ryby, jajka, nabiał, chude mięso (albo i nie ;)), zdrowe tłuszcze, nasiona, orzechy itp. Pij dużo wody, dbaj o regularność spożycia posiłków i odpowiednią kaloryczność diety. Zwracaj także uwagę na indeks glikemiczny potraw.

Dieta w cukrzycy ciężarnej nie wiele się różni od klasycznej diety dla osoby z insulinoopornością. A tak naprawdę nie różni się niczym. Dlatego poza produktami, których po prostu nie powinny jeść kobiety w ciąży (jak np. surowe mięso, surowe jajka, sery pleśniowe itp) możecie cieszyć się zdrową niskoglikemiczną dietą.

Inspiracje znajdziecie w naszych książkach KLIK 🙂

JAK BYŁO U MNIE Z CUKRZYCĄ CIĘŻARNYCH?

W obu ciążach uniknęłam cukrzycy. W pierwszej ciąży, cały czas brałam metformine, jako kontynuacja wcześniejszego leczenia. Stopniowo schodziłam z dawki 3000 mg do dawki 500 mg i odstawiłam przed porodem. Po pierwszej ciąży, nie miałam powodów, żeby wracać do leczenia metforminą, ponieważ wyniki miałam pięknie wyrównane i samopoczucie dobre. Dużo też schudłam 😉

Drugą ciążę prowadziłam już bez metforminy, jako że nie brałam jej praktycznie od pierwszej ciąży (tuż przed zajściem w drugą ciążę z endokrynologiem zdecydowaliśmy, że wprowadzimy metformine ale z racji że zaszłam w ciążę szybciej niż myślałam, po dosłownie kilku dniach ją odstawiłam). Także nie miałam cukrzycy ciążowej.

W obu ciążach dbałam o dietę, chociaż oczywiście grzeszki się zdarzały. W pierwszej ciąży byłam bardzo aktywna fizycznie, dużo chodziłam i ćwiczyłam. Chodziłam też na fitness dla ciężarnych. W drugiej ciąży już byłam leżąca niestety, aktywność fizyczna ograniczała się do zabaw z dzieckiem i domowych aktywności.

O tym jak przebiegały moje obie ciąże i porody, przeczytacie w poprzednim wpisie! KLIK

Jak u Was przebiegała ciąża? Udało Wam się uniknąć cukrzycy ciążowej czy doświadczyłyście tego problemu? 😉 Podzielcie się swoimi doświadczeniami!